ਬਾਲ ਭਿਖਾਰੀ
Bal Bhikhari
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਮੈਂ ਸਵੇਰੇ ਸਕੂਲ ਲਈ ਬੱਸ ਸਟਾਪ ‘ਤੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਬੱਸ ‘ਚ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਅੱਠ-ਦਸ ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਮੈਲ ਕੁੜਤਾ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੋ ਕਿ ਦਰਜਨਾਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਫਟਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸੀਟ ‘ਤੇ ਬੈਠਦਿਆਂ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਆਪਣਾ ਹਲੀਮੀ ਭਰਿਆ ਹੱਥ ਵਧਾਇਆ। ਉਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਰੱਖ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮੰਗਿਆ। ਉਹ ਅਗਲੇ ਸਟਾਪ ‘ਤੇ ਬੱਸ ਤੋਂ ਉਤਰ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚਿੜੀ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਭੀਖ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਗੱਲ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਕਿਉਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਹੈ? ਕੀ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਦੋ ਵਕਤ ਡੀ ਰੋਟੀ ਦੇਣ ਚ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇੱਕ ਝੌਂਪੜੀ ਦੇਖੀ। ਉਸ ਝੌਂਪੜੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਹੀ ਬੱਚਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਉਸ ਝੌਂਪੜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਉਹ ਤੜਫ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋਏ ਦਸ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਮਾਂ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਬਿਮਾਰ ਹਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਭੀਖ ਮੰਗਣੀ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਕੇ ਚੰਗੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਭੇਜਣਾ ਚਾਹੀਦਾ? ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਐਨ.ਜੇ.ਓ. ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰ ਵੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚੇ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੀਖ ਮੰਗਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਲਈ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਘਿਨਾਉਣੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਇਹ ਇੱਕ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚੇ ਉਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੋ ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਏ ਹੋਣ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਬਾਲ ਭਿਖਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਆਉਣਾ ਪਵੇਗਾ।
