ਬੰਕਿਮਚੰਦਰ ਚੈਟਰਜੀ (Bankim Chandra Chatterjee)
ਬੰਕਿਮਚੰਦਰ ਚੈਟਰਜੀ ਉਹ ਨਾਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਡੀ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਲਈ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਮਹਾਨ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਆਪ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਅਥਾਹ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਸਨ।
26 ਜੂਨ 1838 ਨੂੰ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਨਿਡਰ ਅਤੇ ਤਿੱਖੀ ਬੁੱਧੀ ਵਾਲਾ ਬੱਚਾ ਸਨ। ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਝਲਕਣ ਲੱਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਬੰਗਾਲੀ ਵਿਚ ‘ਬੰਗਦਰਸ਼ਨ’ ਨਾਂ ਦਾ ਮਾਸਿਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
‘ਅਨੰਦਮਠ’ ਨਾਂ ਦੇ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਰਾਜ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ‘ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ’ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਬਣ ਗਿਆ।
ਬੰਕਿਮ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਪ੍ਰਥਾ ਜਿਵੇਂ ਬਾਲ ਵਿਆਹ, ਸਤੀ ਆਦਿ ‘ਤੇ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ।
8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1894 ਨੂੰ “ਰਾਏ ਬਹਾਦਰ” ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਬੰਕਿਮਚੰਦਰ ਸਦੀਵੀ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਸੌਂ ਗਿਆ।
