Prachin Bhartiya Vigyaan “ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ

Prachin Bhartiya Vigyaan 

ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਧਰਮ, ਦਰਸ਼ਨ, ਭਾਸ਼ਾ, ਵਿਆਕਰਣ ਆਦਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕਤਾ ਗਣਿਤ, ਜੋਤਿਸ਼, ਆਯੁਰਵੇਦ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸੈਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁੱਖ ਹੈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਸ਼ਾਸਤਰ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਕਈ ਸੁਤੰਤਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾ ਸਨ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। ਇੰਦਰ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੀ ਇਹ ਗਿਆਨ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ- ਭਾਰਦਵਾਜ, ਧਨਵੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕਸ਼ਯਪ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅੱਠ ਭਾਗ ਹਨ।

ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ। ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਚ ਰਸ ਦਾ ਅਰਥ ਪਾਰਾ ਹੈ। ਬੁਧ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਵੀਰਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

See also  Metro Rail Da Safar “ਮੈਟਰੋ ਰੇਲ ਦਾ ਸਫ਼ਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਜੋਤਿਸ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ, ਧਰਤੀ, ਤਾਰਾਮੰਡਲ, ਰੁੱਤਾਂ, ਮਹੀਨਿਆਂ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਰੀਆਭੱਟ ਨੂੰ ਜੋਤਿਸ਼ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ ਦੀ ਖੋਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਨਮੋਲ ਤੋਹਫਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਧਰਮ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਵਾਨ ਵੈਰਾਵੰਸ, ਅਤਰੀ, ਊਸ਼ਾਨਾ, ਕਨਵ, ਕਸ਼ਯਪ, ਗਯਾ ਆਦਿ ਨੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਚਾਰ ਪੁਰਸ਼ਰਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਅਰਥ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਉੱਤੇ ਲੱਖਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਧੀਨ ਸਿਰਫ਼ ਵਿੱਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੌਟਿਲਯ ਦੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਧਰਮ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਦੰਡ ਨੀਤੀ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਅਮੀਰ ਸੀ।

See also  Ishwar Chandra Vidyasagar “ਈਸ਼ਵਰਚੰਦਰ ਵਿਦਿਆਸਾਗਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Related posts:

Bharat Pakistan Sarhad da Nazara “ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for...

Punjabi Essay

Vigyan De Made Prabhav “ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and ...

ਸਿੱਖਿਆ

Television “ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi L...

ਸਿੱਖਿਆ

Putak Mela "ਪੁਸਤਕ ਮੇਲਾ" Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Students in Punjabi Language.

ਸਿੱਖਿਆ

Gandhi Jayanti “ਗਾਂਧੀ ਜਯੰਤੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Pun...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Shakti Adhikar Di Janani Hai "ਸ਼ਕਤੀ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਜਨਨੀ ਹੈ" for Class 8, 9, 10, 11...

ਸਿੱਖਿਆ

Hadh Da Drishya “ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in...

ਸਿੱਖਿਆ

Neki “ਨੇਕੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Mere Pita Ji "ਮੇਰੇ ਪਿਤਾਜੀ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Students Examination...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Digital Media- Pinda ate Shahiri Vikas te Isda Prabhav "ਡਿਜ਼ਿਟਲ ਇੰਡੀਆ: ਪਿੰਡਾਂ...

ਸਿੱਖਿਆ

Cinema “ਸਿਨੇਮਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language...

ਸਿੱਖਿਆ

Meri Zindagi Da Ticha “ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਟੀਚਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12...

ਸਿੱਖਿਆ

Loktantra Vich Chona Da Mahatva “ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for C...

ਸਿੱਖਿਆ

Bharat Da Mangal Mission “ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੰਗਲ ਮਿਸ਼ਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 1...

ਸਿੱਖਿਆ

Tutde Parivarik Rishte “ਟੁੱਟਦੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਰਿਸ਼ਤੇ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and ...

ਸਿੱਖਿਆ

Ek Akhbar Wale di Save-Jeevani “ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Cl...

ਸਿੱਖਿਆ

Rashtriya Bhasha - Hindi Bhasha “ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Cl...

Punjabi Essay

Hospital Da Drishya “ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Stude...

Punjabi Essay

Poshtik Bhojan “ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Pu...

ਸਿੱਖਿਆ

Pahadi Yatra “ਪਹਾੜੀ ਯਾਤਰਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punja...

Punjabi Essay
See also  Onam “ਓਨਮ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.