Prachin Bhartiya Vigyaan “ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ

Prachin Bhartiya Vigyaan 

ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਧਰਮ, ਦਰਸ਼ਨ, ਭਾਸ਼ਾ, ਵਿਆਕਰਣ ਆਦਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕਤਾ ਗਣਿਤ, ਜੋਤਿਸ਼, ਆਯੁਰਵੇਦ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸੈਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਯਤਨਾਂ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁੱਖ ਹੈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਸ਼ਾਸਤਰ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਬਾਅਦ ਦੇ ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਕਈ ਸੁਤੰਤਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਹਮਾ ਸਨ। ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਸ਼ਵਨੀ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇਹ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ। ਇੰਦਰ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹੀ ਇਹ ਗਿਆਨ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ।

ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਹਨ- ਭਾਰਦਵਾਜ, ਧਨਵੰਤਰੀ ਅਤੇ ਕਸ਼ਯਪ। ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅੱਠ ਭਾਗ ਹਨ।

ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ। ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ਰਸਾਇਣ ਵਿਚ ਰਸ ਦਾ ਅਰਥ ਪਾਰਾ ਹੈ। ਬੁਧ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਵੀਰਜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

See also  Poshtik Bhojan “ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਜੋਤਿਸ਼ ਵਿਗਿਆਨ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ, ਧਰਤੀ, ਤਾਰਾਮੰਡਲ, ਰੁੱਤਾਂ, ਮਹੀਨਿਆਂ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਰੀਆਭੱਟ ਨੂੰ ਜੋਤਿਸ਼ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ੀਰੋ ਅਤੇ ਦਸ਼ਮਲਵ ਦੀ ਖੋਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਨਮੋਲ ਤੋਹਫਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਧਰਮ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਦਵਾਨ ਵੈਰਾਵੰਸ, ਅਤਰੀ, ਊਸ਼ਾਨਾ, ਕਨਵ, ਕਸ਼ਯਪ, ਗਯਾ ਆਦਿ ਨੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਚਾਰ ਪੁਰਸ਼ਰਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਅਰਥ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਉੱਤੇ ਲੱਖਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਧੀਨ ਸਿਰਫ਼ ਵਿੱਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੌਟਿਲਯ ਦੇ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਧਰਮ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਦੰਡ ਨੀਤੀ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਅਮੀਰ ਸੀ।

See also  Computer De Labh “ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਲਾਭ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Related posts:

Guachiya Sama Kade Wapis Nahi Aaunda "ਗੁਆਚਿਆ ਸਮਾਂ ਕਦੇ ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ" Punjabi Essay, Paragraph, Sp...

ਸਿੱਖਿਆ

Abhiyas Karan De Labh “ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੇ ਲਾਭ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Stu...

ਸਿੱਖਿਆ

Ek Patte Da Jeevan “ਇੱਕ ਪੱਤੇ ਦਾ ਜੀਵਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Studen...

ਸਿੱਖਿਆ

Shahira da Saah ghutan wala mahol “ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਮਾਹੌਲ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech...

ਸਿੱਖਿਆ

United Nations Organisation "ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੰਗਠਨ (UNO)" Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Student...

ਸਿੱਖਿਆ

Mehangai “ਮਹਿੰਗਾਈ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Langu...

ਸਿੱਖਿਆ

Prantwad Da Phel Riha Zahir “ਪ੍ਰਾਂਤਵਾਦ ਦਾ ਫੈਲ ਰਿਹਾ ਜ਼ਹਿਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class...

ਸਿੱਖਿਆ

Basant Rut “ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi L...

ਸਿੱਖਿਆ

Mahanagra vich Pradushan di Samasiya “ਮਹਾਂਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ” Punjabi Essay, Paragraph, S...

Punjabi Essay

Rani Lakshmibai “ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in...

Punjabi Essay

Samajik Surakhiya “ਸਾਮਾਜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students ...

ਸਿੱਖਿਆ

Sachin Tentulkar “ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in...

ਸਿੱਖਿਆ

Hadh Da Drishya “ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Diwali Da Mela "ਦੀਵਾਲੀ ਦਾ ਮੇਲਾ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Students Examin...

ਸਿੱਖਿਆ

Ek Akhbar Wale di Save-Jeevani “ਇੱਕ ਅਖਬਾਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Cl...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Pahadi Drishya "ਪਹਾੜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Students Examinat...

ਸਿੱਖਿਆ

Metro Train “ਮੈਟਰੋ ਰੇਲ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi ...

Punjabi Essay

Gautam Budha “ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi...

ਸਿੱਖਿਆ

Mehangai de Bojh Heth Majdoor “ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੇ ਬੋਝ ਹੇਠ ਮਜ਼ਦੂਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Chidiya Ghar Di Yatra "ਚਿੜੀਆਘਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Studen...

ਸਿੱਖਿਆ
See also  Taj Mahal “ਤਾਜ ਮਹਿਲ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.