Rashtrapati “ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Students in Punjabi Language.

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ

Rashtrapati 

ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ ਹੈ। ਗਣਰਾਜ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਇਕ ਮੁਖੀ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਰਾਣੀ ਜਾਂ ਰਾਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਚੁਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗਣਰਾਜ ਨਹੀਂ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਸਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਨਾਮਾਤਰ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

  • ਲੋਕ ਸਭਾ
  • ਰਾਜ ਸਭਾ ਅਤੇ
  • ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ

ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਘ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕੋਲ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਕਈ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ-

  • ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਚੱਲੇਗਾ।
  • ਉਹ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ ਹੋਰ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
  • ਉਹ ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਗਵਰਨਰ, ਐਡਵੋਕੇਟ ਜਨਰਲ, ਆਡੀਟਰ ਜਨਰਲ, ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
  • ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਿੰਨੋ ਸੇਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਮਾਂਡਰ ਹੈ।

ਕੇਂਦਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

  • ਰਾਸ਼ਟਪਤੀ
  • ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ
  • ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ
  1. ਵਿਧਾਨਿਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ – ਇਹ ਸੰਸਦ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ।

ਉਹ ਦੋਵਾਂ ਸਦਨਾਂ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਸੱਦਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿੱਲ ਕਾਨੂੰਨ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।

ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 108 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੰਯੁਕਤ ਬੈਠਕ ਬੁਲਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਸਦਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਤਭੇਦ ਹੋਣ।

  1. ਵਿੱਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ – ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਨੀ ਬਿੱਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।
See also  Guru Nanak Devi Ji “ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾਲ ਹੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

  1. ਨਿਆਂਇਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ – ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਉਹ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਏ ਗਏ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਦੇਸ਼ ਉਤੇ ਆਏ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਨ-

ਜੰਗ, ਬਾਹਰੀ ਹਮਲੇ ਜਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗਾਵਤ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੰਕਟ – ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 352 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੰਗ, ਬਾਹਰੀ ਹਮਲਾ ਜਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਗਾਵਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਕ ਲਈ, ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ,  ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।  44ਵੀਂ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੋਧ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਗੱਲਾਂ ਜੋੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖਤੀ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਿਰਫ ਅੰਦਰੂਨੀ ਗੜਬੜ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਅਜਿਹੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ‘ਤੇ – ਧਾਰਾ 356 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਰਾਜਪਾਲ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਦਾ ਸ਼ਾਸਨ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਇਹ ਐਲਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਰਾਜ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਰਟੀਕਲ 19 ਦੁਆਰਾ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਗਾਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

See also  Hospital Da Drishya “ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Related posts:

Kithe Gaye Oh Din “ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਉਹ ਦਿਨ?” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Student...

ਸਿੱਖਿਆ

Onam "ਓਨਮ" Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Students in Punjabi Language.

ਸਿੱਖਿਆ

Loktantra Vich Chona Da Mahatva “ਲੋਕਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for C...

ਸਿੱਖਿਆ

15 August nu Lal Qila Da Drishya “15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech f...

ਸਿੱਖਿਆ

Vadhdi Aabadi “ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punja...

ਸਿੱਖਿਆ

Qutab Minar “ਕੁਤੁਬ ਮੀਨਾਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjab...

Punjabi Essay

Punjabi Essay, Lekh on Kathni To Karni Bhali "ਕਥਨੀ ਤੋਂ ਕਰਨੀ ਭਲੀ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Stude...

ਸਿੱਖਿਆ

Subhas Chandra Bose “ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Studen...

Punjabi Essay

Punjabi Essay, Lekh on Gantantra Diwas Parade "ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Stude...

ਸਿੱਖਿਆ

Telephone Ate Mobile Phone “ਟੈਲੀਫੋਨ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10...

ਸਿੱਖਿਆ

Visit to a Hill Station  “ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਯਾਤਰਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 an...

Punjabi Essay

Mehangiya Hundia Doctari Sahulatan “ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ” Punjabi Essay, Paragraph, Speec...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Yuva De Jeevan Vich Social Media Di Bhumika "ਯੁਵਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦ...

ਸਿੱਖਿਆ

Pradushan “ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Lan...

ਸਿੱਖਿਆ

Firkaparasti Da Zahir “ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12...

ਸਿੱਖਿਆ

Punjabi Essay, Lekh on Dussehra "ਦੁਸਹਿਰਾ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Students Examination in 142 ...

Punjabi Essay

Punjabi Essay, Lekh on Sikhiya Ate Yuva "ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਯੁਵਾਂ" for Students Examination in 1000 Words.

ਸਿੱਖਿਆ

Rashtriya Bhasha - Hindi Bhasha “ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Cl...

Punjabi Essay

Punjabi Essay, Lekh on Ek Roti Di Atmakatha "ਇੱਕ ਰੋਟੀ ਦੀ ਆਤਮਕਥਾ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 Stude...

ਸਿੱਖਿਆ

Pendu Jeevan Diya Chunautiyan “ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class ...

ਸਿੱਖਿਆ
See also  Barsati Mausam “ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in Punjabi Language.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.