ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ (Subhas Chandra Bose)
23 ਜਨਵਰੀ 1897 ਨੂੰ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਕਟਕ, ਉੜੀਸਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਜਾਨਕੀਦਾਸ ਬੋਸ ਅਤੇ ਮਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਵਤੀ ਨੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿੱਚ ਨੇਕੀ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਨੇਤਾਜੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸਨ।
ਉਹ ਸ਼੍ਰੀ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਰਬਿੰਦੋ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਘੱਟ ਸਹਿਮਤ ਸਨ। “ਮੈਨੂੰ ਖੂਨ ਦਿਓ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦਿਆਂਗਾ।” ਇਹ ਨਾਅਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਸ਼ਮਿਲ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਮੁਖੀ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਮੱਤਭੇਦ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ।
1947 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਮੀ ਬਣਾਈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਮਰ ਤੋੜਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ‘ਦਿੱਲੀ ਚਲੋ’ ਸੀ।
ਨੇਤਾ ਜੀ ਦਾ 17 ਅਗਸਤ 1945 ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ‘ਜੈ ਹਿੰਦ’ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
