ਲਾਲ ਕਿਲਾ (Lal Qila)
ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਕਲਪਨਾ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਚ ਖੜੀ ਹੈ। ਲਾਲ ਪੱਥਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਇਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਕੰਮ 1638 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਨੌਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣ ਕੇ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਿੱਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਜਹਾਨਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ।
ਵਪਾਰ ਲਈ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਸਨ।
ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਮਰੇ, ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਦਰਗਾਹ ਵੀ ਸੀ। ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਫੁਹਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅੱਜ ਵੀ ਅਦਭੁਤ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ 60 ਫੁੱਟ ਉੱਚੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਹਨ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਡੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਇੱਥੋਂ ਤਿਰੰਗਾ ਲਹਿਰਾਇਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਹਰ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹੁਣ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਜੰਗ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ, ਕੱਪੜੇ, ਹੁੱਕਾ ਆਦਿ ਦੇਖ ਕੇ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜ ਜਿਉਂਦਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
