ਲੋਕ ਸਭਾ
Lok Sabha
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਗੱਠਨ – ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੰਸਦ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾ ਸਦਨ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਸਦਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸਿੱਧੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਧਾਰਾ 81 ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 530 ਮੈਂਬਰ ਖੇਤਰੀ ਹਲਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ 20 ਮੈਂਬਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚੁਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 2 ਨੂੰ ਐਂਗਲੋ-ਇੰਡੀਅਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 552 ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਜਿਸ ਦੀ ਉਮਰ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਾਗਲ ਜਾਂ ਦਿਵਾਲੀਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਵੋਟ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਰ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਮਿਆਦ 5 ਸਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਆਪਣੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਪੀਕਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਿਪਟੀ ਸਪੀਕਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਚੇਅਰਮੈਨ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵੀ 5 ਸਾਲ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਦਾ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸੁਤੰਤਰ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਪੀਕਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਅਦਹਿਵੈਸ਼ਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ, ਸਦਨ ਵਿਚ ਵਿਵਸਥਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ, ਸਦਨ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਿਰਧਾਰਨ ਕਰਨਾ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਵੋਟਿੰਗ ਕਰਵਾਉਣਾ, ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਵਾਉਣਾ, ਨਤੀਜੇ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ‘ਮਨੀ ਬਿੱਲ’ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨਾ ਆਦਿ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ-
- ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਉਸਦੀ ਉਮਰ 25 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
- ਉਸਨੂੰ ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੋਈ ਲਾਭ ਦੇ ਦਾ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਦਾਲਤ ਵੱਲੋਂ ਪਾਗਲ, ਦੀਵਾਲੀਆ ਨਹੀਂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਿਸੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੁਆਰਾ ਅਯੋਗ ਨਾਂ ਹੋਵੇ।
- ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਰੱਖਦਾ ਹੋਵੇ।
ਲੋਕ ਸਭਾ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਦਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਲਕਿਆਂ ਨੂੰ ‘ਸਿੰਗਲ-ਮੈਂਬਰ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਜੇਤੂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਔਸਤਨ 9 ਲੱਖ 43 ਹਜ਼ਾਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।
Related posts:
Prachin Bhartiya Vigyaan “ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and...
ਸਿੱਖਿਆ
Me Holi Kive Manai “ਮੈਂ ਹੋਲੀ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਈ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Stu...
ਸਿੱਖਿਆ
Prashasan vich vadh riha Bhrashtachar “ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ” Punjabi Essay, Paragraph,...
Punjabi Essay
Hostel Da Jeevan "ਹੋਸਟਲ ਦਾ ਜੀਵਨ" Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Students in Punjabi Language.
ਸਿੱਖਿਆ
Samaj Vich Vadh Rahi Arajakta “ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੀ ਅਰਾਜਕਤਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class ...
ਸਿੱਖਿਆ
Kisana te Karje da Bojh “ਕਿਸਾਨਾਂ 'ਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਬੋਝ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 ...
ਸਿੱਖਿਆ
Tiyuhara de naa te barbadi “ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਬਰਬਾਦੀ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9...
ਸਿੱਖਿਆ
Punjabi Essay, Lekh on Jallianwala Bagh Di Yatra "ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੀ ਯਾਤਰਾ" for Class 8, 9, 10, 11 a...
ਸਿੱਖਿਆ
Mehangi Sikhiya di Samasiya “ਮਹਿੰਗੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, ...
ਸਿੱਖਿਆ
Punjabi Essay, Lekh on Andaman and Nicobar Islands " ਅੰਡੇਮਾਨ-ਨਿਕੋਬਾਰ" for Class 8, 9, 10, 11 and 12 ...
Punjabi Essay
Mere Supniya da Bharat “ਮੇਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 1...
ਸਿੱਖਿਆ
Rani Lakshmibai “ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students in...
Punjabi Essay
Shahira da Saah ghutan wala mahol “ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣ ਵਾਲਾ ਮਾਹੌਲ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech...
ਸਿੱਖਿਆ
Rashtriya Bhasha - Hindi Bhasha “ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ: ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Cl...
Punjabi Essay
Suraj Chadhan Da Drishya “ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and...
Punjabi Essay
Vadhdi Aabadi Di Samasiya "ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ" Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Students in Pu...
ਸਿੱਖਿਆ
Meri Choti Behan “ਮੇਰੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Students i...
ਸਿੱਖਿਆ
Mera Manpasand Phal “ਮੇਰਾ ਮਨਪਸੰਦ ਫਲ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 and 12 Student...
ਸਿੱਖਿਆ
Mera Pind Badal Riha Hai “ਮੇਰਾ ਪਿੰਡ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ” Punjabi Essay, Paragraph, Speech for Class 9, 10 an...
Punjabi Essay
Punjabi Essay, Lekh on Sikhiya Ate Yuva "ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਯੁਵਾਂ" for Students Examination in 1000 Words.
ਸਿੱਖਿਆ